Μπορίς Βιαν (Boris Vian) : "Θα φτύσω στους τάφους σας"

Τίτλος: Θα Φτύσω στους Τάφους σας
Τίτλος Πρωτότυπου: J'Irai Cracher sur vos Tombes
Συγγραφέας: Μπορίς Βιαν (Boris Vian)
Μετάφραση: Πέτρος Κωστόπουλος
Εκδόσεις: Γράμματα
Έτος Έκδοσης: 1990
Πρώτη Έκδοση: 1946, Γαλλικά
ISBN: 960-329-106-4


Κλείνοντας την "Άννα Καριένινα" έπιασα το "Θα Φτύσω στους Τάφους σας"* (J'Irai Cracher sur vos Tombes) τού Μπορής Βιαν (Boris Vian), ένας από τους κλασικούς τίτλους που ακούω μέσ' στα χρόνια κι είπα να τον διαβάσω. Είναι μια μικρή νουβέλα και την τελείωσα αυθημερόν.

Το βιβλίο γράφτηκε το 1946 με τον Βιαν κρυμμένο πίσω από το ψευδώνυμο Βέρνον Σάλλιβαν (Vernon Sullivan).

Όπως προδιαθέτει κι ο τίτλος πρόκειται για μια ιστορία μίσους. Αφηγητής είναι ο ίδιος ο ήρωας και δεν είμαι σίγουρος πως καταλαβαίνω γιατί ο συγγραφέας επέλεξε να αλλάξει αφηγητή στα δύο τελευταία κεφάλαια. Ένας ήρωας που τρέφει μέσα του ένα μίσος ακραίο και αρρωστημένο το οποίο τελικά θα τον οδηγήσει αντίστοιχα σε ακραίες και αρρωστημένες πράξεις.

Δεν μου άρεσε η αφηγηματική τεχνική. Γενικά δεν υπάρχει πουθενά εμβάθυνση στον ψυχισμό ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις πράξεις των ηρώων και την κλιμάκωση τού πάθους όμως βέβαια ίσως έτσι είναι το στιλ τής συγκεκριμένης λογοτεχνίας κι από την άλλη θα φταίει κι ο νωπός Τολστόης που με καλόμαθε.

Έπειτα δεν με πείθουν οι καταστάσεις όπως π.χ. η ευκολία που κάνουν όλοι σεξ με το "καλησπέρα" όμως και άλλα πιο σημαντικά σημεία. Η ιστορία έχει πολύ σεξ με κάπως ελευθέριες περιγραφές και κατά το τέλος απεχθέστατη βία που προσωπικά με αηδίασε. Κι ίσως είναι αυτά τα δύο στοιχεία, τής ωμής βίας και τού σεξ, που προκάλεσαν αίσθηση εκείνη την εποχή γιατί σήμερα νομίζω πως αυτό το βιβλίο μάλλον θα περνούσε απαρατήρητο. Άλλος σημαντικός άξονας τής ιστορίας είναι το φυλετικό μίσος δίχως να υπάρχει όμως εμβάθυνση πολιτική ή άλλη.

Ο ήρωας, ή μάλλον ο αντιήρωας, είναι ο τύπος που προσωπικά μου προκαλεί αποστροφή και δεν μπορώ να ταυτιστώ μαζί του για περισσότερους από έναν λόγους. Η αμοραλιστική στάση του και οι πράξεις μίσους του με αποστασιοποιούν και με αηδιάζουν κι αυτό σε συνδυασμό με την επιφανειακή εξιστόρηση με έκανε να μην μπορώ να εκτιμήσω αυτό το έργο.

Νομίζω πως μέχρι τώρα έχω γράψει μοναχά θετικά για βιβλία και συγγραφείς, εδώ στην Λέσχη, και νομίζω πως πρώτη φορά κάνω μια αληθινά αρνητική κριτική για κάτι.

* Πρόκειται για ένα από αυτά τα βιβλία των εκδόσεων Γράμματα που τα πήρα για τρία ευρά έκαστο από το Φεστιβάλ Βιβλίου στην παραλία τής Θεσσαλονίκης. Δεν μπορώ λοιπόν να μην αναφέρω την παντελώς άσχετη εικόνα στο εξώφυλλο όπως το συνηθίζουν άλλωστε οι συγκεκριμένες εκδόσεις. Στον κολοφώνα αναφέρεται τίνος είναι η εικόνα και ποιος έκανε την μακέτα τού εξώφυλλου κι αληθινά αναρωτιέμαι μήπως τελικά είμαι εγώ ο τυφλός που δεν βλέπει την όποια σχέση.

Συμφωνώ. Απεχθές και χυδαίο βιβλίο. Από αυτά που όχι απλά δε μου άρεσαν, αλλά με έκαναν να τα αντιπαθήσω σφόδρα.

Ακριβώς έτσι, φίλε Πέδρο, αν και η δική μου επιφύλαξη είναι κυρίως στην φτωχή λογοτεχνία.

Το ενδιαφέρον είναι πως γυρίστηκε και ταινία το 1959! Σκέφτομαι πως όποιος καταπιάστηκε να μεταφέρει αυτό το βιβλίο σε ταινία είχε να κάνει πολύ δουλειά αφού θα έπρεπε να φροντίσει να δώσει όλο το βάθος που λείπει από την συγκεκριμένη επιφανειακή εξιστόρηση. Απ' ό,τι καταλαβαίνω όμως μάλλον δεν μπήκε τελικά στον κόπο αφού διαβάζω σε μια κριτική εκεί στην imdb για "φτωχό σενάριο" κι ότι "αν είναι μια έκκληση κατά τού ρατσισμού, τότε αποτυχαίνει παντελώς στον σκοπό του".

Μάλλον είναι καιρός να απομυθευτεί αυτό το βιβλίο γιατί νομίζω πως το διαβάζουμε απλά επειδή ο τίτλος του είναι γνωστός κι αυτή είναι η δύναμη που το ανακυκλώνει τελικά, ένας φαύλος κύκλος, δίχως να το αξίζει.

Μου είχε προτείνει να διαβάσω Μπόρις Βίαν μια φίλη μου ( με ομολογουμένως αναρχικές τάσεις ), τις οποίας της άρεσε πολύ και είχε όλα του τα βιβλία. Πριν λίγους μήνες νοίκιασα από τη βιβλιοθήκη τον "αφρό των ημερών". Δεν είχε βία αλλά δε μπόρεσα να το διαβάσω όλο, το άφησα στη μέση.
Είχε...φαντασία να το πώ; Η αφήγηση έμοιαζε ακριβώς όπως όταν αφηγείσαι ένα όνειρο, καμμία απολύτως λογική. Ίσως να ήταν συμβολικό, δεν ξέρω τί να πω..

Αυτή η έλλειψη λογικής που λες, Άρη, υπάρχει έντονα και στο "Θα Φτύσω στους Τάφους σας". Η πλοκή δεν είναι καθόλου αληθοφανής, μπάζει σχεδόν σε κάθε σελίδα. Για παράδειγμα, όλοι κάνουν σεξ με μεγάλη ευκολία, συχνά μόλις συναντηθούν για πρώτη φορά! Και όλα αυτά στην πλέον πουριτανική Αμερική και μάλιστα γύρω στο '45 δηλ. πριν καν συμβεί η σεξουαλική επανάσταση! Οι νέοι πάντα είναι νέοι όμως εδώ αληθινά υπάρχει μια τραγική αφηγηματική αφέλεια και μια μεγάλη απόσταση από την πραγματικότητα.

Και σκέφτομαι πως ίσως το πρόβλημα είναι αυτό ακριβώς: πως ο Βιαν περιγράφει τους Αμερικανούς και τις ΗΠΑ ενώ ο ίδιος είναι... Γάλλος και ζει στην Γαλλία! Αγαπάει την τζαζ κτλ. αλλά είναι προφανές πως περιγράφει έναν κόσμο που τού είναι ξένος, έναν κόσμο όπως αυτός τον φαντάζεται!

Έχω δει (φαντάζομαι όλοι μας) πάμπολλες αμερικανικές ταινίες που αναφέρονται σε εκείνην την εποχή, ταινίες γυρισμένες από αμερικανούς σκηνοθέτες και με αμερικάνους ηθοποιούς δηλ. με ανθρώπους τής αμερικανικής πραγματικότητας, κι η κοινωνία που περιγράφουν δεν μοιάζει να είναι διαφορετική από αυτήν που σκάρωσε η φαντασία τού Γάλλου Βιαν. Να σημειωθεί πως κι η ταινία τού '59 που βασίστηκε στο βιβλίο είναι Γαλλική, δηλ. κι αυτή υπάρχει πίσω από το διαστρεβλωτικό παραβάν τής υπερατλαντικής αφέλειας γιατί φυσικά κανείς αμερικανός δεν θα έπαιρνε στα σοβαρά ένα τέτοιο σενάριο.

Αφελής ιστορία και κακότεχνη λογοτεχνία. Ένα υπερτιμημένο βιβλίο.

Οι αναρχικές τάσεις δε νομίζω ότι συνεπάγονται κακό γούστο στη λογοτεχνία:P . Πάντως, όσοι έχει τύχει να ρωτήσω, ακριβώς το ίδιο λένε για αυτό το βιβλίο. γιατί στο διάολο είναι τόσο γνωστό;

Αν και δεν το βάζω στα καλύτερα που έχω διαβάσει, έχω καλύτερη γνώμη για το βιβλίο. Είναι αντιρατσιστικό. Μιλάει για τον θυμό και την σύγχιση που προκαλεί η κοινωνική αδικία και πως αυτή φέρνει την αυτοδικία. Διότι ο τρόπος που εγκληματεί ο κεντρικός χαρακτήρας, είναι ο ίδιος με αυτόν που άδικα κατηγόρησαν τον αδερφό του. Και που αν δεν ήταν αφροαμερικάνος, δεν θα είχε κατηγορηθεί βέβαια. Και στην Αμερική εκείνης της εποχής, ξέρουμε πως υπήρχε ακόμη έντονος ο φυλετικός ρατσισμός.
Όσο για την λανθασμένη εικόνα που υπάρχει για την Αμερική τότε, δεν είναι αποτέλεσμα της λάθος εικόνας που έχει ο συγγραφέας για τη χώρα όπως το βλέπω. Απλά χρησιμοποιεί τα στοιχεία από τον μύθο του σκληρού καουμπόι της Αμερικής που όσο εύκολα πίνει τόσο εύκολα μπορεί να σκοτώσει και να συναντά κάθε τρεις και λίγο γυναίκες μέσα στην σαγήνη και την ασίγαστη σεξουαλική όρεξη. Σε πολλές Αμερικάνικες ταινίες δράσης σήμερα είναι σχεδόν κλασικό ο ήρωας να είναι ένας τέτοιος τύπος. Απλά τότε το έκανε για να τονίσει κάποια στοιχεία ενώ τώρα το κάνουν...γιατί μάλλον νομίζουν πως όλοι οι αρσενικοί θεατές θα ταυτιστούν με το απόλυτο αρσενικό και οι θηλυκοι θα το θαυμάσουν. (μην ξεράσω :Ρ )
Απλά με τη διαφορά πως ο δικός του "καουμπόι" είναι "μεταμφιεσμένος" λευκός.

Όσο για την ταινία, ο ίδιος ο Βιάν την βρήκε αποτυχημένη...άραγε γι αυτό πέθανε κατά τη διάρκεια της επίσημης προβολής της; (black humor: )

Δε μου άρεσε ιδιαίτερα το βιβλίο αν και σίγουρα περνάει μηνύματα για την κοινωνική αδικία, το ρατσισμό καθώς και τις συνέπειες αυτών και φυσικά όλα όσα ανέλυσαν ο Μαρτίνος και η Νηρηίδα. Υπήρξε μια σκηνή όμως μες στο βιβλίο που πραγματικά με έκανε να αηδιάσω και πιστεύω ότι ήταν περιττή εντελώς.
Επίσης συμφωνώ με το Φαροφύλακα για την κάπως επιφανειακή αφήγηγηση.
Γενικά θεωρώ πως έχει να προσφέρει κάποια πράγματα αλλά προσωπικά δεν με ενθουσίασε.

Δεν θα το έλεγα χυδαίο... Η υπερβολική ευκολία του να πηγαίνουν όλοι με όλους, ανεξαρτήτως πραγματικής έλξης, εξευτελίζει μάλλον παρά καθιστά πρόστυχη την πράξη. Το πιο προκλητικό κομμάτι για μένα αφορά στην πλοκή γύρω από την Λου, όπου στην ουσία δεν ολοκληρώνεται κάτι αλλά είναι το μόνο σημείο όπου βλέπω κάποια πρόθεση ή επιδίωξη από μέρους του Λι ενώ ως τότε είναι όλα πολύ εύκολα και σχεδόν τυχαία.

Θα συμφωνήσω στο ότι δεν το βρίσκω ιδιαίτερα σπουδαίο λογοτεχνικά ούτε αναγνωρίζω τη δημοσιότητα που φέρει. Αν και μόνο από τον τίτλο, στην Ελλάδα των πιστών χριστιανών (αντίδραση Κουντουράτου στους Δύο Ξένους - "Χριστός και Παναγία τι σατανιστικά είναι αυτά;"), ίσως να ξυπνάει μια αναρχο-περιέργεια, ότι μπορεί να περιέχει κάτι κουλτουρε ριζοσπαστικό (αμ δε!)

Εκείνο που συγκρατώ τελικά είναι ένα κομμάτι από τον πρόλογο του Βιάν (από τις εκδόσεις Μπαρμπουνάκη που έπεσε στα χέρια μου) όπου λέγεται ότι ένιωθε περιφρόνηση για τους "καλούς μαύρους που τους χτυπούν φιλικά στην πλάτη οι λευκοί στη λογοτεχνία" και ότι ήθελε να δείξει ότι "μπορούμε να φανταστούμε και να συναντήσουμε μαύρους το ίδιο σκληρούς με τους λευκούς". Ότι το είδα το είδα

Εγώ έχω δει μια ταινία του 2010 -> http://www.imdb.com/title/tt1242432/

Έχει καμιά σχέση με το βιβλίο;

Ο/Η Διας έγραψε:

Εγώ έχω δει μια ταινία του 2010 -> http://www.imdb.com/title/tt1242432/

Έχει καμιά σχέση με το βιβλίο;

Click to expand...

Προφανώς ΟΧΙ, ο Φαροφύλακας έχει ΕΔΩ το σύνδεσμο με την συγκεκριμένη ταινία άσε που η "δική" σου είναι μέσα...στο αίμα!)

Τα πιο πεταμένα λεφτά που έχω δώσει για βιβλίο πραγματικά τα κλαίω. Όλοι πιστεύω δελεάζονται από το τίτλο και δε θα βγάλω τον εαυτό μου απ'έξω αλλά αυτό το βιβλίο είναι μόνο επιφάνεια , άσχετα με το πόσο χυδαίο είναι και πόσο εύκολα κάνουν οι πρωταγωνιστές σεξ θα μπορούσα να τα ανεχτώ αυτά αν εμβάθυνε λίγο στο ψυχισμό του ήρωα, ο συγγραφέας δεν έχει αφιερώσει ΜΙΑ σελίδα να σου πει πως βιώνει αυτός ο άνθρωπος το ρατσισμό.(το χειρότερο είναι ότι το είχα παραγγείλει σε εκδόσεις γράμματα και μου το φέρανε σε Τόπος που είχε τη διπλάσια τιμή!).

Α! ταίριαζαν οι τίτλοι για αυτό. Έχει αίμα γιατί "αυτή" παίρνει εκδίκηση από αυτούς που την βίασαν και σχεδόν την είχαν σκοτώσει. Εκτός από τα "fatality" ήταν αδιάφορη ταινία.

"Μόνο δυο πράγματα έχουν σημασία: ο έρωτας, κάθε είδους έρωτας, με κάθε είδους ωραία κορίτσια, και η μουσική του Ντιούκ Έλλινγκτον, ή η παραδοσιακή τζαζ. Τίποτ άλλο δε μετράει, γιατί τα υπόλοιπα είναι άσχημα."

Πρώτη μου ανάρτηση και πρώτη μου (σφοδρή!) διαφωνία.Κατ αρχάς να δηλώσω πως Ο Μπορις Βιαν είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς.Έχω διαβάσει οτιδήποτε έχει γράψει κι έχω σαφή γνώμη για το έργο του στο σύνολό του.
Το "θα φτύσω στους τάφους σας" είναι για μένα ένα από τα καλύτερα του.Εκπλήσομαι για το γεγονός ότι η ιστορία δεν πείθει για την ρεαλιστικότητα της.Κυρίες και κύριοι μιλάμε για μια ιστορία που εκτυλίσεται σε ένα από τα πλούσια προάστια μιας Αμερικάνικης πόλης όπου ζουν επί το πλείστον πλουσιόπαιδα.Η ζωή τους είναι ένα συνεχές πάρτυ και το σεξ μεταξύ τους είναι εύκολο και ανούσιο.Πίνουν,γλεντάνε,κάνουν χρήση ουσιών.Χμμμ τι μου θυμίζει αυτό?Μα ναι!Το βλέπουμε και το ακούμε κάθε μέρα!Ο γιος του τάδε ηθοποιού ,η Πάρις Χίλτον,κτλ κτλ.Άρα ρεαλισμός στο φουλ.Από την άλλη έρχεται ο τύπος καταδιωγμένος και κρυμμένος ,με νωπές τις μνήμες από τον βίαιο θάνατο των δικών του πράγμα που δικαιολογεί το μίσος του για τους λευκούς.
Από κει και πέρα ότι κάνει έιναι φυσικό επακόλουθο αυτού που νιώθει.Δεν λέω ότι είναι το σωστό ,λέω ότι καταλαβαίνω το κίνητρο του.Για να μη μακρυγορώ πιστεύω πως είναι ένα βιβλίο που σε κρατάει από πάνω του μέχρι να το τελειώσεις,αριστοτεχνικά γραμμένο!Τα περί αισχρού,χυδαίου κτλ θα τα ξεπεράσω δίχως σχόλιο.Η μαλλον μ αυτό.Η ζωή είναι αισχρή και χυδαία εκτός αν μιλάμε για την Σταχτοπούτα(που κι εκεί η χυδαιότητα των αδελφών της βαράει κόκκινο).
Ο μπορίς Βιαν ηταν ένας άνθρωπος με έντονες ανυσηχίες σε μια εποχή με βίαιες συγκρούσεις και τεράστιες αδικίες.Ασχολήθηκε με όλο το φάσμα της τέχνης.Μουσική ,θέατρο,συγγραφή και άλλα πολλά ,με μεγάλη επιτυχία.
Και κάτι τελευταίο αλλά θεωρώ σημαντικό. Ο Βιαν πεθανε από καρδιακή προσβολή στην πρεμιέρα της ταινίας "Θα φτύσω στους τάφους σας" εκνευρισμένος από το γεγονός ότι η ταινία δεν αντικατόπτριζε το βιβλίο του!

χαχαχαχα....συμφωνω απολυτως στα υπολοιπα!

Ο/Η Τσινάσκυ έγραψε:

Και κάτι τελευταίο αλλά θεωρώ σημαντικό. Ο Βιαν πεθανε από καρδιακή προσβολή στην πρεμιέρα της ταινίας "Θα φτύσω στους τάφους σας" εκνευρισμένος από το γεγονός ότι η ταινία δεν αντικατόπτριζε το βιβλίο του!

Click to expand...

Απίστευτο σκηνικό, το περιγράφει και στη wiki

Γεια σας παιδιά! Φαροφύλακα, συμφωνώ μαζί σου από την αρχή ως το τέλος αυτών που έγραψες στην αρχή του θέματος. Διάβασα το βιβλίο αυτό τελευταία και όσα λες με εκφράζουν απόλυτα. Πιστεύω ότι, πράγματι, ίσως είναι καιρός να απομυθοποιηθεί το βιβλίο αυτό. Στην εποχή του ίσως να μέτραγε, αν και δεν το πιστεύω καθώς νομίζω ήταν ελκυστικό λόγω του ότι ήταν προκλητικό και τολμηρό. Προσωπικά το θεωρώ βιβλίο "πατάτα" και στην αρχή όταν το διάβαζα μου έμοιαζε με άρλεκιν.